تغییر و از بین بردن لهجه | ۱۵ راز کنترل و مدیریت لهجه
تغییر و از بین بردن لهجه | ۱۵ راز کنترل و مدیریت لهجه
سلام وقتتان به خیر! من بهامین دادرس هستم نویسنده کتاب والایش و همچنین مدیر سایت. قبل از هر چیز بگویم که نوشتن این مقاله و عنوانش واقعاً ناجوانمردانه است! ما در کشورمان فرهنگ‌ها، گویش‌ها و لهجه‌های مختلفی داریم که هرکدام زیبایی خودشان رادارند. من شخصاً گیلانی هستم و از لهجه‌ی گیلانی و رشتی خیلی لذت می‌برم! اما داستان چیز دیگری است. متأسفانه فعلاً در کشور ما و مخصوصاً در تهران که خیلی از رویداد‌ها در آن اتفاق می‌افتد، فرمان دست لهجه‌ی تهرانی یا بهتر بگوییم زبان معیار یا شاید به صورت دقیق‌تر نبودن لهجه. در ادامه می‌خواهم نکاتی درباره کنترل و مدیریت لهجه را برای شما عزیزان عنوان کنم تا بتوانید در چنین شرایطی مثل دیگر فضاهای زندیگی‌تان بدرخشید.
۱. تمرینات کنترل لهجه
برای اینکه بتوانید لهجه خود را کنترل کنید (نمی‌گویم از بین ببرید چون واقعاً حرف نادرستی است) اصلا فکرش را نکنید که بدون تمرین و صرف حداقل ۳ تا ۶ ماه بتوانید از پسش بربیایید! اگر شما با خواندن ۴ تا کتاب لهجه پیدا کردید با خواندن همان ۴ تا کتاب هم لهجه‌تان از بین میرود! پس این مسیر، مسیری پر از تلاش و تکرار و تمرین است
۲. مدیریت لهجه نه از بین بردن لهجه
ما چیزی به اسم از بین بردن لهجه نداریم! شاید شما بخواهید در یک سخنرانی به گویش و لهجه‌ی زبان معیار (همان لهجه‌ی تهرانی) صحبت کنید ولی بخواهید در کنار خانواده و دوستان قدیمی‌تان کماکان با لهجه‌ی شیرین محلی‌تان گپ بزنید! اینکه ما در ایران به دنیا آمدیم فلانی در آمریکا به‌هیچ‌وجه دست خودمان نبوده! پس خیلی رفتار نادرستی است که به خاطر لهجه داشتن یا نداشتنمان خوشحال یا ناراحت بشویم.
۳. لهجه چیست؟
نمی‌خواهم تعریف زبان‌شناسی دقیق را بیان کنم. لهجه هر چیزی است که روی کلام شما اثر می‌گذارد یا به بیانی دیگر تفاوت گویش شما با زبان معیار (که همان به اصلاح خودمان تهرانی یا فارسی است) یعنی اگر در زبان معیار می‌گویند (خدا) اگر کسی بگوید (خِدا) این شخص دارای لهجه است.
۴. کنترل و مدیریت لهجه با شنیدن شروع می‌شود
همه‌چیز برمی‌گردد به گوش‌های شما! اگر گوش قوی داشته باشید امکان اینکه زمان کمتری طول بکشد تا لهجه‌ی یک شهر را یاد بگیرید بیشتر و سریعتر است. اگر دقت کرده باشید خانم‌ها کمتر از آقایان لهجه‌دارند! دلیل آن‌هم قدرت شنیداری و گوش‌های قوی خانم‌هاست! مسئله سادست! شما چیزی را بیان می‌کنید که قبلاً شنیده باشید! اگر من شمالی که عمری در خانه و مدرسه و… لهجه‌ی رشتی را شنیده‌ام، الان بخواهم فارسی غلیظ حرف بزنم، قطعا نیازمند این هستم که گوش‌هایم پر شود از جملات و اشعار و صحبت‌ها و… تهرانی (بدون لهجه | همان زبان معیار)
۵. میزان غلظت را عوض کنید!
برای مدیریت لهجه یا به‌اصطلاح غلط، از بین بردن لهجه یک کار کافیست! غلظت‌ها را عوض کنید! اگر تا الآن بیشتر آهنگ‌ها و فیلم‌ها و دوستانی داشتید که به لهجه‌ی خاصی صحبت می‌کردند و شما الآن می‌خواهید لهجه‌تان را تغییر دهید، فقط کافی است تعداد دوستان و کتاب و فیلم‌ها و آهنگ‌ها و… که می‌خواهید لهجه آن را یاد بگیرید بیشتر کنید. دوست خوبم همه‌چیز مربوط به گوش است. تمام. هرچقدر گوش شما حرفه‌ای‌تر بشود شما در سخنرانی و مهارت‌های کلامی و کنترل لهجه موفق‌تر می‌شوید!
۶. اگر مدیریت لهجه نداشته باشیم چه می‌شود؟
متأسفانه کنترل نکردن لهجه ممکن است باعث شود منظور شما درست منتقل نشود یا دچار سو تفاهم بشوید یا مورد قضاوت قرار بگیرید یا حواس طرف مقابل پرت شود یا شمارا جدی نگیرند یا به صحبت‌های شما گوش نکند؛ اما خیالتان کاملا راحت باشد یک مدت تمرین قطعاً شمارا به چیزی که می‌خواهید میرساند
۷. کنترل لهجه با موزیک
یکی از تمریناتی که باعث می‌شود گوش قوی‌تری داشته باشید، گوش دادن آگاهانه به موسیقی است. از امروز سعی کنید موزیک‌های بدون لهجه گوش کنید و همچنین متن فارسی آن را با اعراب‌گذاری (اَ اُ اِ اَ) تکرار کنید!
۸. مدیریت لهجه با کنترل اعراب‌گذاری‌ها
شاید بشود گفت ۷۰٪ لهجه‌های فارسی بحث اعراب‌گذاری (اَ اُ اِ اَ) است! همین. پیدا کنید شما در گویش خودتان اعراب را چگونه قرار می‌دهید و در زبان معیار این امر به چه صورت است؟ مثلا اصفهانی‌ها به اَز میگونید اِز! به همین سادگی
چگونه لهجه را از بین ببریم؟ چگونه بدون لهجه صحبت کنیم؟
۹. آموزش تغییر لهجه با پیدا کردن دوستان تهرانی
اگر صرفاً می‌خواهید لهجه‌ی تهرانی (همان زبان معیار) را بهتر یاد بگیرید! یک دوست بامعرفت و صبور تهرانی یا کسی که لهجه‌اش را کنترل میکند، پیدا کنید و بیشتر با او صحبت کنید و از او بخواهید که آگاهانه در کنترل لهجه به شما کمک کند.
۱۰. کنترل و مدیریت لهجه با حرف زدن
اگر می‌خواهید لهجه‌تان را کنترل کنید و آرام‌آرام آن را تغییر دهید، قطعا باید بیشتر با آن لهجه‌ی جدید حرف بزنید! شعر بخوانید! آهنگ بخوانید! بلندبلند حرف بزنید! ننویسید! فکر نکنید! حرف بزنید! دقیقا اینجا جایی است که باید زیاد حرف بزنید! همین
۱۱. آموزش تغییر لهجه با ضبط صدا
اگر می‌خواهید سریعتر نتیجه بگیرید! حتما پیشنهاد میکند که صدای خودتان را ضبط کنید! از یک متنی که یک شخص با زبان معیار خوانده! مثلا یک دیالوگ فیلم! بشنوید و تکرار کنید! این دقیقاً گلوگاه کار است! بشنوید! بگویید! ضبط کنید!مقایسه کنید! تکرار کنید! همین. باور کنید این کار دارو ندارد!
۱۲. تغییر لهجه را اغراق‌آمیز تکرار کنید
متأسفانه این فضایی که دارم برایتان می‌نویسیم متن است نمی‌توانم دقیق به شما نشان بدهم که اغراق‌آمیز حرف زدن یعنی چه! اما اجازه بدهید مثالی بزنم! اگر شما به‌جای کلمه (دیشب) میگویید (دیشو) باید کلمه دیشب را به‌گونه‌ای بگویید که صورتتان باز شود! انگار یک آدامس بزرگ در دهان دارید! و اینکار را بارها و بارها تکرار کنید تا فک و دهان شما تقویت شود. (البته این تمرین‌ها را در خفا انجام دهید تا کسی شما را نبیند)
۱۳. سرعت کلمات را کاهش دهید!
معمولا در فضای یادگیری شما نمیتوانید مثل لهجه‌ی خودتان مثل بلبل حرف بزنید! پس سعی کنید کاملا کودکانه و آرام‌آرام تمرین کنید و سرعت کلامتان خیلی پایین باشد تا تسلط و کنترل از دست شما خارج نشود.
۱۴. کلاس تئاتر بروید
یکی از فضاهایی که خیلی بیشتر از کلاس فن بیان و سخنرانی به شما فن بیان یاد می‌دهد کلاس‌های تئاتر است. قطعا اگر کلاس معتبری بروید حتما تمرینات بیان را خواهید داشت. معمولا تا جایی که من میدانم اصول کار آنها هم‌زبان معیار است؛ و همین کار باعث می‌شود هم اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا کنید!
۱۵. تمام تمرکزتان بر روی این ۳ مورد باشه
اگر ما بتوانیم این سه ویژگی یعنی گوش‌ها و حافظه شنیداری و نحوه بیان را تقویت کنیم، بدون شک می‌توانیم هر لهجه‌ای را فرابگیریم؛ و به هیچ عنوان فراموش نکنید که این کار حداقل یک بازه‌ی ۳ تا ۶ ماه زمان می‌برد! و نیاز به تمرین‌های روزانه و مستمر است. شاید یک لهجه سال‌ها در زبان شما جا خوش کرده باشد؛ اما اگر تمرینات آگاهانه باشد خیلی سریعتر میتوان کنترل و مدیریتش کرد!