صفر تا صد فن بیان در مصاحبه استخدامی
چطور در جلسه مصاحبه استخدامی خوب صحبت کنیم؟
فکر کن کلی سال زحمت کشیدی تا تو یک حوزه بدرد بخور مهارت کسب کنی.کلی عمر گذاشتی و تلاش کردی تا بالاخره بهت بگن متخصص.حداقل ۴ سال تو دانشگاه درس خوندی و فارغ التحصیل شدی.تبریک میگم بالاخره وقتش رسیده که رشد بیشتری کنی و یه شغل خوب برای خودت دست و پا کنی. چندتا شرکت درست حسابی رزومه میفرستی و چند روز بعد بهت زنگ میزنن که تشریف بیارید برای جلسه مصاحبه.از اینجاست که استرس شروع میشه.وای الان چی میپرسن؟ چجوری جواب بدهم؟ چی کار کنم که ضایع نشم؟چطور صحبت کنم؟ من که فن بیان خوبی ندارم!
چطور در جلسه مصاحبه شغلی خوب صحبت کنیم؟
من نکات مهمی برات آماده کردم.اینها تجربیات شخصی خودم و خیلی از مصاحبه کننده‌ها و مصاحبه شونده‌هاست.امیدوارم کمکت کنه.
با صدای واضح صحبت کنید و واژه‌ها را دقیق ادا کنید
سعی کن با صدای واضح صحبت کنی.یعنی چی؟ یعنی ماهیچه‌های فک و دهانت رو استاندارد باز کن.خیلی از ادم‌ها صدای خوبی دارن ولی چون ماهیچه‌های فک و دهانشون ضعیف اصلا صداشون در نمیاد.تو مقاله چطور صدای خوبی داشته باشیم در مورد این موضوع صحبت کردم ولی مهمترین تمرینی که میتونی انجام بدهی، تمرین خودکار هست.یک خودکار بذار بین دندونهات و شروع کن به صحبت کردن.این تمرین ماهچیه فک و دهان رو قوی میکنه.
با احترام صحبت کن
متاسفم که مهارت‌های ارتباطی و فن بیان تو سر فصل‌های آموزشی مدارس و دانشگاه جایی نداره.همین باعث میشه یه نفر اصلا ندونه احترام کلامی چی هست! ببین حتما تو جلسه مصاحبه شغلی افراد رو با فامیلی و ضمیر جمع صدا کن. ممد جون نداریم! آقای حسینی درسته.بشین بشین نداریم.بفرماید بنشینید درسته.از من میشنوی تا اخر عمرت تو محل کار هیچ کس رو به اسم کوچیک صدا نزن. تا زمانی که خودت به خودت احترام نذاری بقیه هم بهت احترام نمیذارن.
حواست به ظاهرت باشه
تن آدمش شریف است به جان آدمیت؟ ننههه! همین لباس زیباست نشان آدمیت.عزیز برادر، تا قبل از اینکه افکار جذاب و گیرای شما به سمع و نظر مسئول مصاحبه برسه با ظاهرت روبرو هست.با لباسی که پوشیدی، عطری که زدی(پیشنهادم هست که بزنی)، نوع آرایش و مویی که برای خودت درست کردی.همه‌ی اینها قبل از اینکه صحبت کنی تاثیر داره.جدی بگیر
مثبت صحبت کن
تو جلسه مصاحبه شغلی جدا از بحث تخصص خیلی باید حواست به اون ارتباط اولیه و حسی که برقرار میشه باشه.مطمئنم برای خودتم پیش اومده دفعه اولی که یک نفر رو دیدی ولی باهاش حال نکردی و خوشت نیومده، دیگه باید چی بشه طرف به دلت بشینه.تو جلسه کاری هم داستان همینه.طرف میاد همینجوری که خودشو باد میزنه میگه وای شرکتتون خیلی دوره چرا مترو نداره؟! یا آسانسورتون خراب بود کل پله‌ها رو پیاده اومدم چه وضعشه آخه!؟
من خودم میدونم اینجا حق با کی هستا، اما این کارها حس خوب مصاحبه جلسه اول رو خراب میکنه.فعلا اونجا مثبت باش، رفتی خونه دودوتا چهارتا کن اون شرکت بدرد بخور هست یا نه.در ضمن ممکن ایرادی که الان دیدی موقتی باشه، ولی با این عجله‌ای که کردی دیگه نمیتونی به راحتی جبرانش کنی.
اونقدر صحبت کن که ازت میخواهند
به اندازه و حتی کوتاه صحبت کردن تو جلسه کاری خیلی مهمه.مثلا اگه ازت میپرسند چقدر تو فلان مهارت تخصص داری نباید بگی راستش من تو دانشگاه خودمون که تو شیراز بود یه دوستی داشتم اسمش احمد بود، البته من با احمد تو خوابگاه دوست شدم.اون همیشه تو راه برگشت بهم میگفت تو فتوشاپت خوبه، حتما روش کار کن.
این نوع صحبت کردن استاندارد و حرفهای نیست.تا جایی که میتونی کوتاه و دقیق صحبت کن اجازه بده کسی که داره ازت مصاحبه میکنه بیشتر سوال بپرسه و به صحبتتون جهت بده.
حواست به بازخوردهای پنهان مصاحبه کننده باشه
شما داری صحبت میکنی ولی مصاحبه کننده ساعتش رو چک میکنه، احتمالا بیش از حد داری توضیح میدهی یا مثلا داری در مورد یک موضوع صحبت میکنی و مصاحبه کننده وسط حرفت میپره، احتمالا مسیر کلامی که پیش گرفتی درست نیست و بهتره استراتژی کلامیتو عوض کنی.گفتم بازخوردهای پنهان! این بازخوردهای پنهان از ناخودآگاه فرد میاد، پس اینجا باید مهارت تیز حسی قوی داشته باشی.
صداقت زیرساخت بیان جذاب و گیراست
مولانا میگه: آدمی مخفی است در زیر زبان، این زبان پرده است بر درگاه جان.ساعت‌ها میشه از نگاه روانشناسی در مورد این شعر صحبت کرد.تا زمانی که ذهن همگرا و منسجم نداشته باشی نمیتونی خوب صحبت کنی! حالا هزارتا تکنیک فن بیان هم بلد باشی.
دروغ تمرکز و همگرایی ذهنت رو بهم میزنه و نمیتونی کار رو پیش ببری.اگر بهت گفتن که پس شما تا حالا تجربه‌ی کار تیمی نداشتید!؟ نگو چرا داشتم و شروع به داستان گفتن کن.بگو بله تجربه نداشتم ولی خیلی علاقه‌مندم که یاد بگیرم و حاضرم تمام تلاشمو کنم تا حرفهای بشم. اینجوری هم مصاحبه کننده حس خوبی میگیره هم خودت آرامش بیشتری داری.
زبان بدن مناسب در مصاحبه‌ی استخدامی
بازهم دوست دارم شعر مولانا را یادآوری کنم که، آدمی مخفی است در زیر زبان، این زبان پرده است بر درگاه جان! زبان بدن از بخش غیر ارادی مغز تولید میشه.هزاری هم وقتی تو ذهنت از کسی بدت بیاد نمیتونی زبان بدنتو تو بلند مدت حفظ کنی! گفتم بلند مدت، اما میشه کوتاه مدت دیگران یا خودمون رو گول بزنیم.اما برای مصاحبه شغلی ما نمیخواهیم کسی را فریب بدهیم.پس حواست به این چند مورد باشه.
صاف باشید. حالت بدنتان شل و افسرده نباشه. سینه رو به جلو گردن صاف.تا جایی که امکانش هست پا روی پا نذار، این کار معمولا حرفهای نیست. سعی کن محکم(نه خیلی محکم) دست بدهی.لبخند کوچکی هم داشته باش.
حتما ارتباط چشمی درستی با مصاحبه کننده داشته باش.تو مقاله ارتباط چشمی چیست؟ حسابی در مورد این مطلب صحبت کردم ولی مهمترین چیزی که باید بدونی این هست که چشمات رو از مصاحبه کننده نگیر.وقتی صحبت میکنی در و دیوار رو نگاه نکن.سعی کن به اندازه و استاندارد تو صورتش نگاه کنی.
آیا از کلمات تخصصی استفاده کنم؟
در جلسه مصاحبه شغلی قطعا بحث تخصص مطرح هست.اینجا جایی که بر خلافه روابط دوستانه و اجتماعی و… بهتر از کلید واژه‌های تخصصیت استفاده کنی.الکی فاز فروتنی نگیر.اگر تو حوزه تخصصت کلمات خاص هست با اعتماد به نفس بگو.
سوالات شفاف و دقیق بپرس
قطعا جلسه مصاحبه کاری نباید جایی باشه که شما نتونی حرف بزنی و مطمئنا سوالاتی داری که باید پرسیده بشه.مثلا شرح وضایفی که داری چیه؟ یا مثلا از کی میتونی کارتو شروع کنی؟ سعی کن سوالات رو دقیق و شفاف بپرسی.سوال دقیق پاسخ دقیق هم داره!یه تعداد از سوالاتی که بهتره بپرسی رو برات لیست کردم، با دقت بخونش.
- شرح وظایفی که ازمن انتظار دارید چه مواردی هست؟
- کار تو این شرکت چه امتیازی نسبت به سایر شرکت‌ها دارد؟
- میتونم قبل از شروع کارم کسی که روی کارم نظارت میکنه رو ببینم؟
- درصورت توافق بر سر استخدام، از چه زمان میتونم کارمو شروع کنم؟
- آیا این موقعیت شغلی در مجموعه جدید است؟ اگر این طور نیست، نفر قبل به چه علتی شرکت رو ترک کرده است؟
- آیا ممکن است محل کار تغییر کند؟
- خصوصیات فردی که در این شغل موفق می‌شود، چیست؟
- آیا امکانش هست بدونم مشکلات این شغل چه مسائلی هستند؟
- من دراین سمت باید به چه کسی گزارش یا توضیح بدهم؟
- قرار است در چه تیمی مشغول به کار شوم؟ این تیم چند نفره است؟
خوب گوش دادن بخشی از فن بیان حرفهای
در مقاله چطور گوش بدهیم تا مخاطب عاشقمون بشه در مورد این موضوع صحبت کردم، مهمترین نکته در گوش دادن تایید حرفهای طرف مقابل هست.حالا هم میشه با تکان دادن سر این موضوع رو نشون داد، هم با خلاصه کردن صحبت‌های و بیان مجدد.مثلا در جلسه مصاحبه کننده به شما میگه شرح وظایفتون این موارد هست.بعد وقتی صحبتش قطع شد شما سعی میکنی خلاصه خیلی خیلی کوتاه رو به خودش برگردونی.اینجوری هم کلامتون شفاف میشه هم طرف مقابل احساس رضایت میکنه که با یه فرد حرفهای صحبت کرده.
چطور در جلسه مصاحبه شغلی با اعتماد به نفس صحبت کنیم؟
من همیشه گفتم اعتماد به نفس مثل بنزین برای ماشین هست.اگر بنز هم باشی ولی اعتماد به نفس نداشته باشی نمیتونی پیشرفت کنی.حالا برای اعتماد به نفس تو جلسه مصاحبه کاری حواست به این موضوع‌هایی که میگم باشه.یک، حتما حداقل ۱۰ جا مصاحبه الکی انجام بده.درست متوجه شدی، الکی! یعنی هدف از مصاحبه این نیست که کار رو قبول کنی.هدف این که با فضا آشنا بشی.نیازی هم نیست تو جلسه بگی چرا داری اینکار رو میکنی.حتی اگر قبول هم شدی بگو فعلا تمایلی به همکاری باهاشون نداری (شایدم تمایل داشتی کلا مسئله حل شد)
موردی دوم افزایش مهارت‌هایی که واقعا باید بلد باشی.اگر میخواهی مقاله نویسی کنی ولی هنوز تایپ ده انگشتی بلد نیستی یا کار با وردپرس رو نمیدونی و تا الان یک بار هم اسم سئو به گوش‌ات نخورده امکان نداره بتونی با اعتماد به نفس استاندارد و واقعی سر جلسه مصاحبه حاضر بشی.شاید واقعا تعریف اعتماد به نفس همین نیم خط باشه، تسلط روی مهارت‌های مورد نیاز.
اینها باعث میشه ذهنت قوی بشه و باز هم طبق این شعر مولانا که میگه آدمی مخفی است در زیر زبان، این زبان پرده است بر درگاه جان.ذهنت(درگاه جانت) انقدر قدرتمند میشه که کلامت دل نشین و نافذ میشه. پیشنهاد میکنه مقاله (چطور با اعتماد به نفس صحبت کنیم) من رو هم مطالعه کنید.
تو جلسه مصاحبه استخدامی در مورد هیچ کس و هیچ چیز بدگویی نکن
ممکنه در جلسه مصاحبه ازت سوالات هوشمندانه‌ای پرسیده بشه که مثلا چرا از شرکت قبلی اومدی بیرون؟ حواست باش ذره‌ای حرف منفی نزنی که آره آقاا اونجا همه دزد بودن پولمون رو ندادن منم اومدم بیرون.اینجوری شاید با خودش فکر کنه که پس فردا در مورد شرکت ما هم همینو میگه و ردت کنه.همین جمله رو میتونی خنثی بگی که متاسفانه پرداخت‌های شرکت قبل منظم نبود و من ترجیح دادم همکاری نداشته باشم.
آداب معاشرت و اتیکت در جلسه مصاحبه شغلی
سعی کردم تو این مقاله بیشتر تمرکزم روی کلام و فن بیان باشه. اما دوست دارم این موضوع هم بهت گوش زد کنم، یکی دیگه از ایرادهایی که به فضای آموزشی مدرسه و دانشگاه میشه گرفت، عدم آموزش مطالب آدب معاشرت و اتیکت هست.در مورد این موضوع یک مقاله کامل به اسم سیر تا پیاز آداب معاشرت و اتیکت نوشتم که پیشنهاد میکنم حتما بخونی.
ولی مهمترین نکته آداب معاشرت پرهیز از اشتباهاتش هست.یعنی اشکالی نداره ندونی کدوم چنگال برای چه کاری هست؟ اما خیلی بده ندونی هیچ جای دنیا برای احوال پرسی اول آقا دستش رو به سمت خانم دراز نمیکنه! خیلی بده ندونی هیچ جای دنیا اول کوچیک‌تر دستش رو به سمت بزرگتر دراز نمیکنه.
حتما کتابم رو تهیه کنید
من یک کتابی دارم به اسم ۳۵ ترفند فن بیان و سخنرانی برای دانشجویان.تو این کتاب مطالب مهمی در مورد فن بیان گفتم که باید تو دانشگاه یاد میگرفتی ولی هنوزم دیر نشده، برای تهیه کتاب به بخش محصولات سایت بروید.